czwartek, 27 marca 2014

Moto-Jeżyce cz. 1 Brzeskiauto

Dzisiaj  zaczyna się w Poznaniu wielka impreza motoryzacyjna czyli Motor Show pomyślałem więc, że warto z tej okazji wspomnieć o tradycji rzemiosła motoryzacyjnego na Jeżycach.
Piszę celowo rzemiosła a nie przemysłu bo pierwszą firmą motoryzacyjną założoną w Poznaniu był warsztat samochodowy "Brzeskiauto" mieszczący się przy ul. Dąbrowskiego 29. Nie był to jednak typowy warsztat zajmujący się wyłącznie naprawą samochodów lecz także handlem samochodami oraz produkcją karoserii montowanych na podwoziach znanych ówcześnie firm.

Ale po kolei. Założyciel firmy, Stanisław Brzeski, już w latach młodzieńczych był pasjonatem wszelkich nowinek technicznych a także znakomitym cyklistą, zdobywcą wielu nagród w wyścigach bicykli czyli rowerów, tylko trochę innych niż te dzisiejsze :-)
Pasja przerodziła się w pomysł założenia warsztatu zajmującego się naprawą i konstruowaniem rowerów. Warsztat powstał w 1894r. przy ul. Ludwiki (obecnie ul. Taczaka) i ta data jest podawana oficjalnie jako rok założenia firmy Brzeskiauto.


Momentem przełomowym w rozwoju firmy był zakup trójkołowca z napędem spalinowym, który pan Brzeski sprowadził do Poznania w 1898r.  i który cieszył się sporym zainteresowaniem wśród mieszkańców Poznania.

Pan Brzeski ze swoim historycznym pojazdem (tricyklem)
na terenie zakładów przy ul. Dąbrowskiego w 1928r.
Trzy lata później, w 1901r., Stanisław Brzeski stał się posiadaczem pierwszego samochodu, który pojawił się na ulicach naszego miasta.

Pierwszy samochód sprowadzony do Poznania; z lewej pan Stanisław Brzeski
Właściciel firmy wyczuwając koniunkturę zajął się serwisem i naprawą coraz liczniejszych pojazdów mechanicznych.

Warsztat naprawy samochodów przy ul. Ludwiki, 1906r.
Stosunkowo szybki, jak na owe czasy, rozwój automobilizmu spowodował, że warsztat przy ul. Ludwiki okazał się za mały na rosnące potrzeby klientów. W 1912 roku zarejestrowane były w Poznaniu 834 samochody osobowe, 22 ciężarowe i 332 motocykle. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Stanisław Brzeski zakupił tereny na zapleczu posesji przy ul. Dąbrowskiego 29 lokując tam zakład naprawy samochodów a wkrótce także budowy karoserii na indywidualne zamówienia klientów.


Zakłady Brzeskiauto S.A. (spółka akcyjna od 1919r.) stały się firmą znaną w całej Polsce. Zacytuję fragment z prasy z tamtych lat: "W myśl ówczesnej koniunktury wyrabiało się wtedy wyłącznie karoserje na samochody luksusowe według specjalnych życzeń klientów, podczas gdy samochody tańsze sprowadzano z karoserjami fabrycznemi. Tak więc firma "Brzeskiauto" w przeciągu ostatnich dziesięciu lat wyspecjalizowała się w fabrykacji karoseryj pierwszorzędnych, nie zajmując się w ogóle wyrobem karoseryj klasy średniej. W latach20 zabudowywała karoserie luksusowe m.in. na podwoziach „Minerwa” czy „Fiat 521”."

Anons z 1929r.
Karoseria wyprodukowana w firmie Brzeskauto S.A. na podwoziu samochodu Minerwa zdobyła pierwsze miejsce na konkursie elegancji podczas Powszechnej Wystawy Krajowej w 1929r.

Mister elegancji z 1929r.
O tym jakie samochody można było zamówić w firmie Brzeskiauto S.A. świadczą anonse prasowe. Poniżej kilka z nich z gazet z końca lat 20-tych ubiegłego wieku..




Ale nie tylko luksusowe samochody były znakiem rozpoznawczym firmy; doświadczenie w produkcji karoserii samochodowych zaowocowało wprowadzeniem nietypowych rozwiązań na specjalne potrzeby klientów.

Połączenie samochodu osobowego i sanitarki
(zastrzeżone patentem uzyskanym w dniu 2.09.1929r.)
Sanitarka wyprodukowana dla Kasy Chorych w Gdyni, 1929r.
Oprócz ww. działalności handlowej i usługowej firma Brzeskiauto S.A. otworzyła szkołę dla kierowców bazując na własnym parku samochodowym. Uczestniczyła też czynnie w imprezach organizowanych przez Automobilklub Wielkopolski.


Wycieczka  uczestników  nauki  jazdy do Grodziska Wlkp.
samochodami szkoleniowymi firmy  Brzeskiauto

W 1929 roku firma otworzyła oddział w Bydgoszczy przy ul. Dworcowej 51.
Stanisław Brzeski zmarł w 1935 roku w wieku 60 lat pozostając w pamięci  jako doskonały fachowiec branży motoryzacyjnej oraz zapalony miłośnik czterech kółek. Pozostawił świetnie prosperującą firmę oraz grono wykształconych specjalistów, którzy kontynuowali jego dzieło.
W latach 30-tych ubiegłego wieku firma zajęła się produkcją na zamówienie karoserii autobusowych na gotowych podwoziach.


Losy firmy po wybuchu II-giej Wojny Światowej nie są znane. W każdym razie nie znalazłem żadnych danych na ten temat. Jeżeli ktoś z Czytelników bloga dysponuje jakąkolwiek informacją lub dokumentacją proszę o kontakt. Dodam, że źródłem większości wyżej podanych informacji jest blog poznaniak29.epoznan.pl.

Na koniec ciekawostka wyszperana w internecie na portalu www.motofakty.pl o tym "Jak kupowało się auto w latach 30. i dlaczego nie wypadało jeździć samochodem do kościoła" z wątkiem dotyczącym firmy Brzeskiauto.


Jak kupowało się auto w latach 30. i dlaczego nie wypadało jeździć samochodem do kościoła
Jak kupowało się auto w latach 30. i dlaczego nie wypadało jeździć samochodem do kościoła
Jak kupowało się auto w latach 30. i dlaczego nie wypadało jeździć samochodem do kościoła
Jak kupowało się auto w latach 30. i dlaczego nie wypadało jeździć samochodem do kościoła
Resztę przeczytasz tutaj.

W części drugiej przedstawię garść informacji o innych, mniej znanych, firmach branży motoryzacyjnej na Jeżycach.

2 komentarze:

  1. Witam. W 1939 firmę Brzeskiauto przejęli Niemcy tworząc warsztaty naprawcze dla pojazdów firmy Daimler AG. Będzie o tym w monografii Mercedes w cieniu swastyki.
    Dobiesław Wieliński

    OdpowiedzUsuń
  2. Cieszy mnie, że dowiem się nowych faktów z historii firmy, tym bardziej, że okres II Wojny Światowej jest trudno dostępny w znanych mi archiwach.

    OdpowiedzUsuń